“Nice az topluluklar çok topluluklara Allah’ın izniyle galip gelecektir.”

Rabbimiz Kur’ân-ı Kerim’de insanoğlunun daha ilk zamanlardan itibaren süregelen hicretinden bahseder. Bu hususta Hz. Âdem’in cennetten dünyaya hicreti; Hz. İbrahim’in Harran’dan Filistin ve Arabistan’a hicreti; Hz. Yusuf’un Kenan diyarından Mısır’a hicreti; Hz. Musa’nın Mısır’dan Filistin’e hicreti ve Ashab-ı Kehf'in hicreti dikkate şayandır.

 “Her zahmette rahmet vardır”, “zorluk içinde kolaylık vardır” veya “karanlığın sonunda aydınlık vardır” hakikatleri gereğince şüphesiz peygamberlerin hicretlerinin sonrası imkân ve mükâfatlar ile dolu olmuştur. Bu mükâfat haberleri ile Rabbimiz, aslında bizlere şöyle sesleniyor:  Sen hicretini yap, sana Hz. Musa (a.s) gibi Kızıldeniz’i yol yaparım; Hz. İbrahim (a.s) gibi ateşe düşsen de orayı sana gül bahçesine döndürürüm, Hz. Yusuf (a.s) gibi kuyudan ve zindandan kurtarıp seni vatanına hükümran kılarım, Hz. Muhammed (s.a.s) gibi sadece Mekke değil tüm Arabistan’a muzaffer kılarım.

Dolayısıyla hicret, bu perspektifle okunduğunda kaçış değil yeni bir imkân arayışıdır. Ve tarih, hicretle elde edilen imkânları sarih bir şekilde gözlerimizin önüne serer. Bu minvalde İslam Tarihi’nde belli başlı 4 hicret yolculuğundan bahsedebiliriz.

 

1.      Habeşistan’a olan hicret

Allah Rasulü’nün (s.a.s) izniyle 100 küsur sahabe hicret etmiştir. Bunlar arasında Hz. Cafer’in (r.a) hicreti üzerinde durmamız gerekmektedir. Muhacir Müslümanların temsilcisi olarak vazifelendirilen 25 yaşındaki Hz. Cafer (r.a), 12 sene süren (616-28) bu görevini layık-ı vechile yerine getirmiştir. Bu süre zarfında baba Ebu Talib ve anne Fatıma binti Esed (r.a) vefat etmiş, kardeş Hz. Ali (r.a) evlenmiş, çoluk çocuğa karışmış, Mekke’den Medine’ye göç edilmiş vs. gerçekten önemli olaylar vuku bulmuştur. Normalde bu olaylara iştirak etmesi gereken Hz. Cafer (r.a), Allah Rasulü’nün (s.a.s) vazifesini yerine getirmek üzere Habeşistan’da görevinin başından ayrılmamıştır. Ne zamanki Allah Rasulü (s.a.s) “gel” diyecek, o zaman dönecektir. Peki, bu süre zarfında Hz. Cafer (r.a) ne yapmıştır: Habeşistan kralı Necaşi’nin Müslüman oluşuna vesile olmuş, Mekke elçilerinin kirli tuzaklarını bozmuş, Müslümanların 12 sene selametle Habeşistan’da hayat sürmelerine öncülük etmiş ve Medine’ye sağ salim dönmelerini sağlamıştır. İşte görev bilinci ve örnekliği... Hz. Cafer (r.a) aynı bilinç ve örnekliği Mute savaşında komutan olarak görevlendirildiğinde de sergileyecek ve şehit olarak Rabbine yürüyecektir. Bu yürüyüş bize şu hakikati ispat edecektir: Hayatı hicret içinde geçenin akıbeti de şehadet ve cennet olur.

 

2.      Medine’ye olan hicret

Bu sefer yeni imkânlar bulmak maksadıyla 186 aile, yaklaşık 500 kişi ile Mekke’den Medine’ye hicret etmiştir. Bu hicretin sonucunda Medine’de Hz. Peygamberin öncülüğünde Müslümanlar 1000 kişi civarında bir sayı ile şehir nüfusunun %10’unu oluşturmuşlardır.

%10 oranı ile ilgili şu ayete dikkatlerimizi verelim: “Ey peygamber! Müminleri savaşa teşvik et! Eğer sizden sabırlı yirmi kişi bulunursa inkâr edenlerden iki yüz kişiyi yener, sizden yüz kişi olursa bin kişiyi yener; çünkü onlar yaptıklarının bilincinde olmayan bir topluluktur.” (Enfâl 65) Ayet-i kerimede Rabbimiz (c.c) 20 kişinin 200 kişiye yani 1 kişinin 10 kişiye galip geleceğinden bahsetmektedir. Diğer bir ifadeyle toplumun %10’luk kitlesi Allah’ın (c.c) izniyle %90’a galebe çalabilir.

Sabahaddin Zaim Hoca hemen hemen her toplumda hayrın tesisi ve adalet için çalışan %10’luk, küfür ve masiyet için çalışan yine %10’luk bir kesimin varlığından bahseder. Toplumun kalan %80'lik kitlesinin de bunların çalışma ve gayretine göre şekillendiğini ve pozisyon aldığını vurgular. İşte Allah Rasulü’nün (s.a.s) öncülüğünde ashab-ı kiramın (r.a) hicreti, toplamda %10’luk bir kitle olarak büyük bir gayret sergileyerek Medine’den büyük bir Medine-i fazıla ve medeniyet husule getirmiştir. Zira bu durumu açıklayan İlah-i hüküm ayette şöyle ifade edilmektedir: “Nice az topluluklar çok topluluklara Allah’ın izniyle galip gelecektir.” İşte Allah Rasulü (s.a.s) öncülüğünde gerçekleşen bu hicret sonucunda Müslümanlar %10’luk kitle olarak ihlas, samimiyet ve azim ile günde 830 km², on senede 3 milyon km² fetih imkânına kavuşmuşlardır.

 

3.      Sahabenin özellikle Hz. Osman (r.a) döneminde fetih coğrafyasına hicreti

Hülefa-i Raşidin döneminde fütuhatın arkasında bir cihetten Allah’ın (c.c) batılın birliklerini bozarak Bizans ve Sasani’yi birbirine kırdırmasının diğer cihetten sahabe-i kiramın (r.a) samimiyet, ihlas, takva ve İslam’ı gönüllere ve topraklara ulaştırmak için hicretinin olduğunu unutmamak gerekmektedir. Nitekim Mekke’de, Medine’de ve diğer coğrafyalarda metfun bulunan sahabenin oransal rakamları buna açıklık getirmektedir. 1000 civarında Mekke’de, 10.000 civarında Medine’de sahabe kabri bulunmaktadır.

Özellikle Hz. Osman (r.a) döneminde sınır boylarına hicret eden sahabiler, Allah Rasulü’nden (s.a.s) devraldıkları 3 milyon km² mirası 10 milyon km²’ye ulaştırmışlardır. Müslümanların bu dönemde zikrettiğimiz hicreti sayesinde husule gelen birinci ana akım fetih alanı bir kolu İspanya topraklarına, bir kolu Anadolu içlerine, bir kolu Hint sınırlarına, diğer bir kolu ise Maveraünnehir sınırlarına ulaşmıştır.

Esasen Dünya tarihini etkileyen en büyük olaylardan birisi mezkûr üç hicret meydana gelen İslam fütuhatıdır. Bu sayede 1000 yıllık Pers imparatorluğu yok olmuş, Bizans kadim havzalardan el etek çekmiş, paganizm tarihe gömülmüş, Zerdüştlük ortadan kaldırılmıştır. Dinler yeniden tarihte etken olmuştur. Harita yeniden düzenlenmiştir. Çin batıya ilerliyordu, ilerleyişi durdurulmuştur. Bugünkü sınırlarında kalmıştır.

 

4.      Abbasiler döneminde Türklerin doğudan batıya doğru hicretleri

Emeviler döneminde İslam’a giren Türklerin özellikle Abbasiler döneminde doğudan batıya doğru hicretleri İslam Tarihi’nde ikinci ana akım fetihleri beraberinde getirmiştir. Hatırlanacağı üzere Müslümanlar XI. asırda Haçlılar, ardından gelen Moğollar ile ciddi bir işgal tehlikesi yaşamıştır. Nitekim Haçlılar ile ikiye bölünen İslam dünyasının irtibatı kopmuş, Moğollar tam da bu kopuşun üzerine İslam dünyasının altını üstüne getirmiştir. Bu dönemden itibaren Müslümanlar işgale açık olan yönlerini revize etmiş ve işgalden gerekli dersi çıkararak güçlü merkezi devletler üretmişlerdir ki, Osmanlılar, Babürlüler ve Safeviler bunun tipik üç örneğidir. Bu üç büyük Müslüman hanedanlık, İslam medeniyetinin iktidar çağı olarak da niteleyebileceğimiz XIV. ve XVI. asırdaki hicretleri ile M. Hodgson’a göre neredeyse dünyanın büyük çoğunluğuna İslam’ın mesajını ulaştıracak noktaya/imkâna erişmişlerdir.

Bu hicretin birinci kolunu Selçuklular ve Osmanlılar üstlenmiş ve Anadolu, Balkanlar ve Avrupa’nın belirli yerlerinin fethedilmesini gerçekleştirmişlerdir. İkinci kolunu ise Müslüman olan Moğollar üstlenmiş, onların güney ve güneydoğuya doğru gerçekleştirdikleri hicretler ile bugünkü Hindistan, Malay Adaları (Endonezya, Malezya vs.) ve kuzey bölgeleri İslamlaşmıştır. Hatta neredeyse bu hicret, Rusların İslamlaşmasını dahi gerçekleştirecek noktaya ulaşmıştır.

 

5.      Dünyanın küresel bir köy haline geldiği günümüzde gerçekleştirmemiz gereken hicret

Allah Rasulü (s.a.s), kendisini önceki peygamberlerden ayıran beş hususiyeti zikrederken bir yerde “Ben tüm insanlığa gönderildim” buyurmaktadır. Bu sözüyle üzerindeki vecibelerden birisinin İslam’ı tüm insanlığa ulaştırmak olduğunu belirtmektedir. Vefatından sonra bu vecibenin de ümmeti tarafından tüm insanlara ulaştırılmaya devam ettirilmesi gerektiğini ayrıca vurgulamaktadır. Esasen önceki tüm hicretlerin ana gayesi İ‘lâ-yı Kelimetullah olduğu gibi Allah Rasulü’nün (s.a.s) de hicreti şüphe yok ki bu maksatla olmuştur. Dolayısıyla ümmet-i Muhammed de bu vecibenin gereği tüm faaliyetlerini dünya sathını düşünerek yapmalıdır.

Bugün insanlık teknik aygıtların sunduğu imkânlar ile dünyanın en uzak yerlerine dahi günlük ulaşımı sağlayacak bir noktaya ulaşmıştır. Yani daha önce aylar süren yolculuklar artık saatler sürmektedir. Bizim kanaatimiz odur ki, bugünün en önemli cihadı kalem ve kâğıt (günün şartlarında bilgisayar ve teknik aletler) ile bilgi alanında gerçekleşmektedir. Bu cihadın gereği olan ilim yolculukları (rihle) tebliğ faaliyeti çerçevesinde yapılmalıdır. Allah Rasulü’nün (s.a.s) ümmetine sorumluluk olarak yüklediği tebliğ ve hicret eylemi, yeryüzünün bugün en önemli ihtiyacıdır. Günün Caferleri, Selmanları, Fatımaları ve Aişeleri bu bilinç düzeyi ile hareket etmelidir. Bu maksatla muhtelif lisanlar öğrenerek yurt dışına gerektiğinde hicret edip İslam’ı tebliğ etmeli, insanlığa yeni imkânlar açarak kalp/gönül/akıl fetihleri yapmalıdırlar.

Bizim kanaatimiz odur ki, eğer bugün zulüm ve işgal yaygın ise, ayrıca büyük bedbahtlıklara muhatap isek ümmetin %10’luk ıslah ehlinin dahi az çalıştığındandır. Bir de Aliya’nın İslam Dünyasının gerilemesinin nedenlerinden birisi olarak belirttiği “Müslümanların dünyayı fethetme ve değiştirme talepleri”ni geri çekmeleri olsa gerektir.

İnsanlık her zamanki gibi hicreti gönüllerinde bir sevda olarak taşıyan ve eyleme dökerek insanlığa yeni imkânlar açan muhacir ruhlu yiğitlere ihtiyaç duymaktadır. Tüm bu açıklamalardan sonra soruyu yineleyelim:

Hicrete hazır mısınız?